Perfectionisme als oorzaak van een eetstoornis ?

Eetstoornissen zoals anorexia en perfectionisme

Terzijde, een goed media-voorbeeld (dat navolging verdient):

'YM magazine' (USA) beeldt voortaan 'normale, minder perfecte' modellen af (een grotere variatie van gewicht en van lichaamsvormen), en stopt met artikels over diëten.

In dit nummer

• • Perfectionisme als probleem

  • Perfectionisme en eetstoornissen

  • Tien tips voor ouders

Perfectionisme als probleem

Perfectionisme is een persoonlijkheidstrek, die gekenmerkt wordt door de overtuiging dat fouten, vergissingen en zwaktes onaanvaardbaar zijn. Succes en mislukking wordt gezien als echte tegenstellingen. En alles wat geen volledig succes kan genoemd worden is een mislukking.

Perfectionisme en eetstoornissen

Vertaald naar de leefwerend van personen met een eetstoornis, is alles dat afwijkt van een vlakke buik (of een zeer slank figuur, zoals ze te zien zijn in de mediabeelden) een mislukking. De angst van vet wordt ondersteund door de angst om te mislukken (in het zeer mager zijn).

De band tussen perfectionisme en de ontwikkeling van eetstoornissen is reeds lang gekend (Smolak and Levine, 1996). Perfectionisme bij een lager schoolkind, gecombineerd met andere sociale en culturele invloeden, kan in de vroege adolescentie eetproblemen veroorzaken. Voor jongens en meisjes die er alles voor doen om het perfecte uiterlijk te krijgen, is het zeer moeilijk om te gaan met het fysisch 'voller' worden in de puberteit.

Een restrictieve (of beperkende) eetstoornis van een perfectionistische jongere kan wijzen op een onvolwassen poging om meer controle te krijgen. Sommige kinderen vinden het belangrijk om 'geen problemen te veroorzaken door gewoon perfect te zijn'. Ook om andere redenen worden deze kinderen oververantwoordelijk en zelf-controlerend op dit vlak. Het gevolg hiervan is dat ze te ver gaan in hun perfectionistisch gedrag (zoals een restrictieve eetstoornis).

Wat kan je nu doen als ouder om de gevolgen van perfectionisme te beperken ?

Hier zijn 10 tips:

• 1. Leer jouw kind dat een gedeeltelijk succes al goed is. Leer hen dat elke inspanning om iets te bereiken gehonoreerd wordt, en niet enkel perfectie. (Dit geldt uiteraard niet voor diëten die om medische redenen noodzakelijk zijn. In dat geval is een 'poging' uiteraard onvoldoende.)

  2. Leer jouw kind dat een niet-perfect uiterlijk normaal is en dus ook geen probleem is. Perfectie bestaat niet. Streven naar het perfecte uiterlijke is bijna steeds gedoemd om te mislukken.

  3. Leer jouw kind dat de perfectie (per definitie) onmogelijk is om te bereiken. Zelfs jongeren met eetproblemen zijn zelden tevreden met hun gewicht.

  4. Leer jouw kind het 'so what'-principe. Als jouw kind schrik heeft om te mislukken, vraag dan jouw kind 'En dan... ? ' of 'Wat zou er gebeuren indien ….' (waarbij de puntjes staan voor datgene wat ze vreest.) Bijvoorbeeld 'Iedereen zal denken dat ik me laat gaan als ik eet' Je zou kunnen zeggen 'En dan ? Wat zou er gebeuren als ze dat denken ?' Deze techniek helpt om jongeren de fouten te leren herkennen in hun perfectionistisch denkpatroon.

  5. Leer jouw kind om het leven te appreciëren als een proces (niet als een resultaat). Het leven is als een reis, het hoeft geen aaneenschakeling te zijn van verwezenlijkingen. Zo zullen jongeren met eetstoornissen bijvoorbeeld ten onrechte stoppen met 'genieten van het leven' als ze niet 'dun' zijn of de juiste lichaamsvorm hebben.

  6. Leer jouw kind om vergissingen te zien als leermoment, eerder dan momenten om tekortkomingen en fouten extra te benadrukken.

  7. Perfectionistische jongeren hebben soms de neiging om te gemakkelijk op te geven, omdat ze geloven dat een taak te groot of te moeilijk is voor hen. Leer jouw kind dat taken die groot lijken vaak in kleinere taakjes kunnen worden opgedeeld, die één voor één kunnen opgenomen worden.

  8. Als jouw kind vaak woorden in de mond neemt zoals 'altijd', 'nooit', 'iedere keer', bij een beschrijving van zichzelf of van anderen, leer haar dan om niet te veralgemenen, en corrigeer ze. Bijvoorbeeld 'Mensen geven me altijd kritiek omdat ik anorectisch ben', kan worden omgezet in 'Vorige week zei een jongen dat ik er anorectisch uitzag.'

  9. Als jouw kind met te veel 'ik zou .... moeten doen/zijn'-gedachten kampt, leer haar dan onrealistisch hoge verwachtingen t.o.v. zichzelf te relativeren.

  10. Leer jouw kind te nuanceren, en ga in tegen het 'Iets is goed of iets is slecht'-gedachtengoed. Ook ten aanzien van voedsel. Jongeren met een eetstoornis delen voedsel vaak op in 'goed' voedsel (waar je niet van verdikt) en 'slecht' voedsel. De waarheid is dat voedsel meestal niet goed of slecht is. Er bestaat geen perfect voedsel. Afwisseling in voeding is nuttig en lekker.

BONUS TIP:

Wees zelf een goed rol-model. En dus ook niet té zelfkritisch. Toon jouw kind dat ook jij jezelf kan vergeven.

Samenvatting

Perfectionisme bij kinderen en jongeren kan een factor zijn die bijdraagt tot het ontstaan, of het traag genezen van een eetstoornis. Het slankheidsideaal dat we terugvinden in media-beelden is vaak de concrete uiting van dit perfectionisme. Perfectionistische jongeren onderschatten hun eigen mogelijkheden en overschatten de verwachtingen van anderen t.o.v. hen. Jouw kind dit perfectionistisch denkpatroon leren herkennen en corrigeren kan het risico op een eetstoornis verminderen.

Referentie

Smolak, L. and Levine, M. P. (1996) "Adolescent transitions in the development of eating disorders, " In Smolak, L., Levine, M. P. and

Striegel-Moore, R. (Eds.) The Developmental Psychopathology of Eating Disorders, pp. 207-234. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Assoc., Publishers

Noot :

Anorexia en andere eetstoornissen zijn ernstige ziektes. Elke persoon met anorexia heeft een ander verhaal te vertellen, een andere achtergrond en ook een andere persoonlijkheid. Tips die in dit document vermeld zijn, kunnen soms goed of soms minder goed van toepassing zijn op uw eigen kind. De professionele therapeut die uw kind begeleidt kan u het meest optimale advies en behandelingsplan voorstellen.

Nederlandse vertaling van Anorexia Survival Guide for Parents ™/Eating Disorders Survival Guide for Parents ™ eetstoornis.be kreeg toestemming van Cristen E. Haltom om dit materiaal te vertalen en beschikbaar te stellen via onze website. Het basismateriaal is eigendom van Cristen E. Haltom. Alle rechten die ontstaan op basis van de vertaling, berusten bij eetstoornis.be.

Oorspronkelijke contactinformatie

Cristen E. Haltom, Ph.D. Voice: 607-272-6750 Fax: 607-266-6414 Web: http://www.drhaltom.com © Copyright Cristen E. Haltom. All rights reserved. Distribution Rights: The above material is copyrighted. You may distribute it as long as not a single word is changed, altered or deleted, including all of the contact information. Reprint Permission: Advance written permission must be obtained for any reprinting of this material, including in a modified or altered form.