Reacties van personen met een eetstoornis op posttraumatische stress

Post-traumatische reacties bij rampen

(bij personen met een eetstoornis)

De desastreuze gevolgen van de aanslag op 11 september 2001 hebben bij ons allen diepe sporen nagelaten. Ook ik ben nog steeds onder de indruk van die vreselijke ramp. Ik betuig mijn oprecht medeleven aan al diegenen die rechtstreeks of onrechtstreeks bij de gebeurtenissen betrokken waren. De tragische beelden van vernieling hebben ons diep geraakt en geven ons het gevoel dat de grond onder onze voeten werd weggemaaid.

In die periode merkte ik tijdens mijn therapiesessies op dat het mijn cliënten moeite kostte om de traumatische gebeurtenissen te verwerken. Velen voelden intens mee met diegenen die bij deze crises betrokken waren. Het raakte hen. Hoewel ons medeleven met de slachtoffers en de hulpverleners deel uitmaakt van ons menszijn, kan de pijn voor mensen die herstellen van een psychisch probleem ondraaglijk zijn. Doordat zij al zo veel geestelijke energie verbruiken om het hoofd boven water te houden kunnen zijn overbelast raken.

In sommige gevallen kunnen gebeurtenissen, door de media uitgespreid, oude traumatische herinneringen losmaken. De hulpeloosheid van de slachtoffers op televisie bijvoorbeeld kunnen vroegere gevoelens van onmacht in een traumatische situatie wakker maken. Een geïsoleerd beeld tijdens de reportage van brandweerlui die het vuur onder controle trachten te krijgen kan een oude herinnering losmaken die voor een kind zeer angstaanjagend en verpletterend kan zijn.

Wat gebeurt er wanneer iemand die herstelt van een eetstoornis een enorme spanning ervaart bij het zien van traumatische beelden ?

Bij gebrek aan een pasklaar antwoord wil ik jullie vertellen wat mij is opgevallen in mijn praktijk en wat ikzelf ervan denk. De eetstoornis kan - laat ons hopen tijdelijk - opnieuw de kop opsteken. Gestoord eetgedrag en analoog lichaamsbeeld zijn, ondanks hun destructief karakter, overlevingsmechanismen die bedoeld zijn om erger te voorkomen. Zo kan bijvoorbeeld iemand die al enkele jaren weer normaal eet opnieuw anorectisch worden.

Waarom ?

Omdat voedselbeperking een middel kan zijn om overweldigende emoties onder controle te houden. Alle soorten eetstoornissen kunnen emotioneel verdovend werken. Zowel jouw kind met een eetstoornis als de andere kinderen kunnen tekenen van acute stress vertonen, die in sommige gevallen overgaat in een posttraumatische stressstoornis.

De spanning die we voelden in afwachting van de respons op de terroristische aanval was normaal. De extreme pijn na een traumatische gebeurtenis is een normale reactie op een abnormale situatie. Meestal vervagen die herinneringen na enkele dagen of weken, om later, door de liefdevolle steun van familie en vrienden, helemaal uit te doven. Een acute stressreactie duurt gewoonlijk enkele dagen tot enkele weken na de traumatische gebeurtenis.

Tekenen

In de nasleep van een ramp als deze moeten wij als ouders voor onszelf en onze kinderen alert zijn op de volgende symptomen:

• • slaapproblemen en nachtmerries

  • het voortdurend herbeleven van de beelden die we gezien hebben

  • angsten

  • emotioneel verlamd zijn

Waarschijnlijk zullen deze ongemakken na enige tijd en met de steun van de omgeving afnemen. Wanneer jou of je kind echter iets heel ergs is overkomen, dan spreekt men van een posttraumatische stressstoornis. Het zien van de beelden die de media in de ether gooien volstaat dan om de wonde weer open te maken. ( Dat is één van de redenen waarom men ouders aanraadt om hun kinderen zo weinig mogelijk aan zulke beelden bloot te stellen.) Een posttraumatische stress stoornis kan volgen op een toevallige emotionele reactie. Om te voldoen aan de diagnose moeten de bovengenoemde symptomen minstens een maand aanwezig zijn. De eerste symptomen kunnen zich ook pas voordoen weken of zelfs maanden na de feiten. In dat geval raad ik aan om hulp te zoeken.

Wat zijn de kenmerken van posttraumatische stressstoornis ?

Eerst en vooral lijkt het erop dat jouw kind de herinnering aan de terroristische aanval herbeleeft in zijn spel, in nachtmerries, of hij ziet flarden van beelden uit een vroegere traumatische ervaring. Hij raakt van streek wanneer hij geconfronteerd wordt met feiten die hem aan de ramp doen denken. Je kind kan ook vermijdingsgedrag vertonen en door angst verlamd zijn. Het kan depressief overkomen en blijk geven van weinig energie of interesse. Het kan koel en verstard reageren wanneer er een nationale ramp gebeurt. Het liefst vermijdt hij al hetgeen hem aan zijn traumatische ervaring doet denken. Ten derde, je kind kan erg onrustig en opgewonden zijn. Dit kan zich uiten in slaapproblemen, prikkelbaarheid, concentratiestoornissen en schrikreacties (vb opspringen bij geluiden). Je kind kan overdreven alert zijn voor het minste gevaar. Vooral bij jonge kinderen kunnen vroegere gedragingen zoals angst voor het donker, duimzuigen en zich vastklampen zich opnieuw manifesteren. Jongeren beleven posttraumatische stress zoals volwassenen. Naast bovengenoemde symptomen zijn adolescenten eerder geneigd om depressief te worden of hun emoties uit te werken via conflicten of misbruik van alcohol of geneesmiddelen.

Wie meer informatie wil over posttraumatische stressstoornis kan terecht op de website van psycholoog David Baldwin: www.trauma-pages.com of een gedetailleerde website van National Institute of Mental Health: www.nimh.nih.gov/publicat/violance.cfm

Het verband tussen gestoord eetgedrag en symptomen van een onderliggend trauma werd reeds in de jaren tachtig bestudeerd. Indien jouw kind met een eetstoornis in het verleden iets ergs heeft meegemaakt (bv. de dood van iemand uit het gezin, slachtoffer van misdaad, zwaar ongeval), dan zal hij of zij gemakkelijker last hebben van een acute stressstoornis of posttraumatische stress stoornis na het zien van schokkende beelden als de vliegtuigramp op het WTC in New York. Wij weten dat personen die eerder in hun leven posttraumatische stress stoornissen vertoonden later veel emotioneler reageren op dramatische gebeurtenissen.

Wat kan je doen als sommige of alle hierboven genoemde problemen zich voordoen?

Hou je kind in het oog

Hou je kind in het oog wanneer het al een gestoord lichaamsbeeld, gestoord eetgedrag of andere psychiatrische problemen heeft zoals dwanghandelingen, depressie, angst en woede uitbarstingen. Het kan zich laten verleiden tot methoden als vasten, braspartijen, purgeren, overbeweeglijkheid en andere vormen die veilig en vertrouwd aanvoelen om de spanning aan te kunnen. Meld elke toename van symptomen aan de therapeut. Indien je kind meerderjarig is en niet meer in behandeling voor een eetstoornis, moedig hem/haar dan aan om hulp te zoeken. Vertel je kind dat zijn/haar gedragsveranderingen jou bezorgd maken. Voel de pijn en bied hulp aan om de dramatische gebeurtenissen te verwerken. Dwing hem/haar niet om erover te praten. Blijf aanwezig en spreek jouw eigen gedachten en gevoelens uit.

Stel je kind niet al te veel bloot aan de verschrikkelijke beelden die de media aanbieden.

Indien je kind ouder is, evalueer dan samen wat je gezien hebt. Leg hem uit dat zijn verdriet, boosheid en angst heel natuurlijke gevoelens zijn die jij met hem deelt. Kinderen die zich schuldig voelen moeten worden aangemoedigd dit te uiten ook al is dit niet in overeenstemming met wat er gebeurd is. Leg hen uit dat ieder op zij eigen manier reageert. Weet dat jongere kinderen geschokt kunnen reageren als zij vernemen dat leeftijdsgenoten bij de ramp waren betrokken. Om te voorkomen dat de emotionele pijn diepe sporen nalaat moedig je best je kinderen aan om te praten over de gevoelens die de ramp bij hen heeft losgemaakt. Voor kinderen met een eetstoornis is dit een moeilijke opdracht want praten over gevoelens en ze een plaats geven is nu net één van hun zwakke punten. Zeg vooral niet dat ze flink moeten zijn en scheld hen niet uit voor flauweriken.

Zorg goed voor jezelf.

Wacht indien mogelijk tot je de gebeurtenissen zelf verwerkt hebt alvorens je kind gerust te stellen.

Samenvatting

Kinderen en volwassenen reageren heel verschillend op rampzalige gebeurtenissen. Een kind met een eetstoornis behoort tot een risico groep omdat haar psychische energie al door andere problemen opgeslorpt wordt. Wanneer het gestoord eetgedrag toeneemt of wanneer je tekenen van een acute stressstoornis of post-traumatische stressstoornis merkt, doe je er goed aan dit aan de therapeut te melden.

Eetstoornissen zijn een ernstige aangelegenheid. Ieder persoon met een eetstoornis heeft een ander verhaal, een andere achtergrond, en een andere persoonlijkheid. Misschien zijn deze tips niet toepasselijk voor jou kind. De therapeut van jouw kind kan, in het kader van de behandeling, jou de juiste begeleiding geven.

Nederlandse vertaling van Anorexia Survival Guide for Parents ™/Eating Disorders Survival Guide for Parents ™ Met dank aan de 'Vereniging Anorexia Nervosa' voor het ter beschikking stellen van deze vertaling.

Oorspronkelijke contactinformatie

Cristen E. Haltom, Ph.D. Voice: 607-272-6750 Fax: 607-266-6414 Web: http://www.drhaltom.com © Copyright Cristen E. Haltom. All rights reserved. Distribution Rights: The above material is copyrighted. You may distribute it as long as not a single word is changed, altered or deleted, including all of the contact information. Reprint Permission: Advance written permission must be obtained for any reprinting of this material, including in a modified or altered form.